ตำนานเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับพุทธประวัติ ตอนพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพาน ซึ่งมีการถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ และมีการแจกพระบรมสารีริกธาตุแก่แคว้นต่างๆ
กล่าวถึงเมืองทนตบุรีถูกข้าศึกยกทัพมาหมายชิงพระทันตธาตุจากพระเจ้าสิงหราช ครั้นเมื่อเห็นว่าจะสู้ข้าศึกไม่สำเร็จ พระเจ้าสิงหราชจึงมอบพระทันตธาตุให้แก่ประโอรสและพระธิดา คือพระทนตกุมารและพระนางเหมชาลา โดยซ่อนไว้ในพระเกศาของพระนางเหมชาลา และปลอมตนอย่างชาวบ้านนำลงเรือสำเภาหนีไปลังกาเพื่อถวายแก่พระเจ้าทศคามุนีแห่งลังกา ซึ่งส่งสารมาทูลขอพระทันตธาตุหลายครั้งแล้ว
ช่วงที่พระทนตกุมาร และพระนางเหมชาลาเดินทางนั้น ปรากฏว่าเรืออับปาง สองพี่น้องขึ้นฝั่งที่หาดทรายแก้วและฝังพระทันตธาตุไว้ ณ หาดทรายแห่งนั้น ต่อมาพระทันตธาตุถูกพญานาคขโมยไปไว้ที่เมืองบาดาล พระมหาเถรพรหมเทพ ซึ่งเป็นพระอรหันต์ทราบด้วยญาณวิถีจึงติดตามอัญเชิญพระบรมธาตุกลับคืนแก่พี่น้องทั้งสอง
เมื่อเดินทางมาถึงจุดหมายปลายทางแล้ว พระนางเหมชาลาและพระทนตกุมารจึงถวายพระทันตธาตุแก่กษัตริย์ลังกา เพื่อนำไปประดิษฐาน ณ พระบรมธาตุเจดีย์เมืองลังกา พระสังฆราชเมืองลังกาทำนายว่า อีกเจ็ดปีข้างหน้าพระเจ้าศรีธรรมโศกราชจะมาก่อพระเจดีย์ที่หาดทรายแก้ว และพระเจดีย์นั้นจะเป็นที่ประดิษฐานพระบรมธาตุอีกส่วนหนึ่งที่พญานาค ยังเก็บไว้ ณ เมืองบาดาล
(พระทนตกุมาร และพระนางเหมชาลา รูปปั้น แรงศรัทธาของชาว อำเภอ ปากพนัง ที่ร่วมสร้างขึ้น และอัญเชิญเสด็จ มามอบไว้)
ซึ่งต่อมาก็เป็นความจริงดังคำทำนาย ปรากฏว่ามีสามเณรผู้มีอิทธิฤทธิ์สามารถนำ พระบรมธาตุกลับคืนมาจากเมืองบาดาล และนำมามอบแก่พระนางเหมชาลาและพระทนตกุมาร จากนั้นพี่น้องทั้งสองนำพระบรมธาตุไปฝังไว้ ณ หาดทรายแก้วซึ่งเป็นที่เคยฝังพระบรมธาตุมาก่อนแล้ว พร้อมกับลงอาถรรพณ์ผูกภาพยนตร์ไว้มั่นคง
ต่อมาถึงสมัยพระเจ้าศรีธรรมโศกราชนำไพร่พลหนีไข้ห่าจากเมืองเอาวราชมาตั้ง เมืองใหม่ที่หาดทรายแก้ว หรือบริเวณชายทะเลนครศรีธรรมราช ขณะเดียวกันเจ้ากากภาษาโอรสเจ้าเมืองโรมพิสัยมาช่วยแก้อาถรรพณ์ และนำพระบรมธาตุขึ้นประดิษฐานไว้ ณ องค์พระเจดีย์ ซึ่งเรียกว่า พระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช มาจนบัดนี้
(ประพนธ์ เรืองณรงค์ , 2552, หน้า 146)
ที่มา – thaiculturebuu.wordpress.com / ขอบคุณเจ้าของภาพ , เมืองคอน.com
ตำนานพระบรมธาตุเมืองนครศรีธรรมราชกล่าวไว้ตอนหนึ่งว่า “ ..ยังมีพญาองค์หนึ่งชื่อท้าวศรีธรรมาโศกราช เป็นเจ้าเมืองอินทปัตบุรีย์ น้องชายชื่อจันทรภาณุ๑ ชื่อท้าวพงษ์สุรา๑ พาญาติวงษ์ไพร่พลหนีไข้ห่า ดั้นด้นมาช้านานประมาณ ๘-๙ ปี มาถึงหาดทรายแก้ว พบพรหมสุริยทำไร่อยู่ นายเทียนบัณฑิตซึ่งเป็นชีอยู่คนหนึ่ง แลพลพระศรีธรรมาโศกราชยกมาแต่อินทปัตนั้น ๓๐,๐๐๐ เกนตั้งค่ายลงมั่นแล้ว เกนทำนาไร่ แลเกนทำอิฐปูน ก่อกำแพงเมืองรอบแล้ว ก่อพระบรมธาตุขึ้น ตามพระญาศรีธรรมาโศกราชทำไว้แต่ก่อน …..”
– ขอบคุณเจ้าของภาพ / เมืองคอน.com
