วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช มีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์อยู่ ๓ องค์ ที่ขึ้นชื่อว่า ใครมาบนบานศาลกล่าวเรื่องขอลูกแล้วจะสมประสงค์ทุกราย ที่สำคัญ คือ มีหลักฐานยืนยันเป็นรูปถ่ายของเด็กๆ ที่พ่อแม่อัดมาวางไว้บริเวณฐานของพระทั้ง ๓ องค์
พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ๓ องค์ คือ ๑.พระพวย ๒.พระแอด และ ๓.พระเจ้าศรีธรรมโศกราช ประดิษฐานอยู่รอบพระมหาธาตุเจดีย์ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช เมื่อมีใครมาบนบานศาลกล่าวเรื่องขอลูกแล้วจะสมประสงค์ทุกราย ที่สำคัญ คือ มีหลักฐานยืนยันเป็นรูปถ่ายของเด็กๆ ที่พ่อแม่อัดมาวางไว้บริเวณฐานของพระทั้ง ๓ องค์ โดยเฉพาะพระพวย มีรูปถ่ายของเด็กๆ นับพันใบ ถึงขนาดที่ว่าวัดต้องหาอัลบั้มมาใส่ไว้เต็มในตู้ขนาดใหญ่ ๒ ใบ
“พระพวย” เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่อง ประทับยืนปางประทานอภัย สมัยอยุธยา ที่ฐานบัวมีรูน้ำไหล เหมือนพวยกา ตามประวัติเล่ากันว่า แม่ชีที่ได้บรรลุธรรม เมื่อมรณภาพแล้วได้เผาเหลือแต่นม ซึ่งเป็นนมเหล็ก ดังนั้นวัดได้เอานมเหล็กมาบรรจุในพระพวย ชาวบ้านจึงเรียกว่า “พระพวย” เดิมประดิษฐานอยู่ที่วัดโมคลาน อ.ท่าศาลา ต่อมาย้ายมาอู่ที่วัดประตูลัก ถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ทรงเป็นอุปราชมณฑลปักษ์ใต้ ได้อัญเชิญมาไว้ที่วิหารโพธิ์ลังกา วัดพระมหาธาตุ
ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน มีผู้เคารพเลื่อมใสศรัทธาพระพวยเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะครอบครัวไหนที่มีบุตรยาก ไม่เฉพาะคนในพุทธศาสนาเท่านั้น คนในศาสนาอื่นๆ ก็มาบนบานศาลกล่าวเพื่อ “ขอลูก” และคำตอบที่ยืนยันถึงผลสัมฤทธิ์ในความต้องการของสามีภรรยาทุกคู่คือ “ภาพถ่าย” ของเหล่าทารกจำนวนมากจากทั่วทุกสารทิศ ที่ถูกนำมาวางไว้ที่บริเวณฐานของพระพุทธรูปองค์นี้
ภาพถ่ายมากกว่าพันใบที่ปรากฏ มีตั้งแต่ยุคขาวดำมาจนถึงภาพสี คือ หลักฐานที่ยืนยันถึงสิ่งที่ “ผู้ขอ” ได้รับ และนำกลับมาเพื่อ “แก้บน” ต่อ ”พระพวย” จนเกิดเป็นตำนานกล่าวขานในปัจจุบันนี้ว่า ภาพถ่ายทั้งเด็กหญิงและชายจำนวนมหาศาลที่ได้เห็นล้วนเป็น “บุตร” แห่ง “พระพวย” ทั้งสิ้น
ทั้งนี้มีคติความเชื่อว่า การนำภาพของลูกตัวเองมาวางไว้ที่ฐานพระพวย และพระแอด มีคติความเชื่อที่ว่าจะให้พระพวยได้เห็นหน้าตาของลูก เพื่อจะได้ร่วมปกป้องดูแลเด็กน้อยให้อยู่รอดปลอดภัยจากอันตรายต่างๆ ทั้งการเจ็บป่วยและส่งเสริมให้ชีวิตที่มีความสุข โดยความเชื่อเหล่านี้ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้น หากแต่มีมานานหลายชั่วอายุคนแล้ว หลังจากมาขอกับพระพวยแล้วเป็นร้อยๆ คน ซึ่งความศักดิ์สิทธิ์ไม่ต้องพูดถึง เพราะภาพถ่ายกองมหึมาเป็นคำตอบในความเชื่อถือ และศรัทธาของคนมีลูกยากได้เป็นอย่างดี”
พระแอด – พระแก้ปวดเมื่อย
พระสังกัจจายน์องค์ขาว หรือที่ชาวบ้านทางปักษ์ใต้เรียกกันว่า “พระแอด” ซึ่งประดิษฐานอยู่ในวิหารพระกัจจายนะ วัดพระมหาธาตุเช่นเดียวกันนั้น เดิมอยู่นอกเขตระเบียงใกล้กับวิหารพระธรรมศาลา ต่อมาเมื่อได้สร้างวิหารแล้ว จึงได้อัญเชิญพระแอดเข้ามาประดิษฐานภายในวิหารจนทุกวันนี้
ชาวบ้านเชื่อกันว่า พระแอดเป็นพระศักดิ์สิทธิ์ หากใครปวดเมื่อย ไปนวดพระแอด หรือปวดเอวปวดหลัง นำไม้ไปค้ำยันหลังพระแอด อาการปวดก็จะหายไปอย่างน่าอัศจรรย์ ท่านมีอภินิหารบันดาลโชคลาภแก่ผู้ไปขอ
นอกจากนี้แล้วยังขึ้นชื่อว่าเป็นพระที่ขอลูกได้เช่นกัน โดยเฉพาะชาวไทยเชื้อสายจีนที่มีลูกยาก ก็จะอธิษฐานขอลูก ก็จะได้ลูก สิ่งที่เป็นเครื่องยืนยันความศักดิ์สิทธิ์ได้เป็นอย่างดี คือ บริเวณฐานพระแอด มีภาพเด็กเล็กมากมายอัดแน่นอยู่ภายในตู้กระจก รวมถึงที่บริเวณตู้เก็บเอกสารภาพถ่ายที่ล้นทะลัก เก็บเท่าไหร่ก็ไม่เคยหมด
เนื่องจากพระกัจจายนะ สืบเชื้อสายชาวจีน ทำให้กลุ่มเป้าหมายที่มาขอพรให้ได้ลูก จะเป็นชาวบ้านกลุ่มที่เดินทางมาจากหาดใหญ่ สงขลา เนื่องจากมีต้นตระกูลเชื้อสายจีนพำนักอยู่มาก ขณะที่กลุ่มชาวบ้านที่มาจาก จ.ตรัง พัทลุง นครศรีธรรมราช จะนิยมขอพรจากพระพวย ส่วนพระเจ้าศรีธรรมโศกราชนั้น จะมีทุกกลุ่มเป้าหมาย”
นอกจากนี้แล้ว พระเจ้าศรีธรรมโศกราช ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย ทรงเครื่องราชาภรณ์อย่างกษัตริย์โบราณ ประดิบชฎายอดสูง ฝีมือช่างสมัยอยุธยา ตั้งอยู่ที่วิหารสามจอม ก็ขึ้นชื่อว่าขอลูกได้เช่นเดียวกับพระพวย และพระแอด ซึ่งหลักฐานที่ปรากฏชัดเจนก็คือ ภาพถ่ายจำนวนมาก เช่นเดียวกับที่พระพวยกับพระแอด ดังนั้นคงไม่ผิดนักหากจะบอกว่าพระทั้ง ๓ องค์ที่ประดิษฐานในวัดมหาธาตุ จะได้ชื่อว่าเป็นพระที่มีลูกมากที่สุด
