ขนมขี้มัน เป็น 1 ในขนมตระกูล “ขี้” ทั้ง 3 คือ ขี้มัน ขี้มอด ขี้หนู ขนมไทยแท้โบราณที่ใกล้สูญพันธุ์ เป็นขนมพื้นบ้านประจำถิ่นทางภาคใต้ ซึ่งแต่ละที่มีชื่อเรียกต่างกันไป เช่น “ขนมกวน” หรือ “ขนมเปียกขี้มัน”
“ขี้มัน” คือ ส่วนที่เหลือจากการเคี่ยวกะทิจนแตกมัน ได้น้ำมันมะพร้าวใสๆ ลอยข้างบน ส่วนที่เหลือก้นกระทะเป็นกากคือ “ขี้มัน” กลิ่นหอมชื่นใจของกระทิ เคี่ยวกะทิในกระทะใบใหญ่บนเตา กวนด้วยไม้พายไปเรื่อยๆ ไม่ให้หยุด เพราะกะทิจะไหม้ กะทิแตกมันและงวดขึ้นเรื่อยๆ จนสุดท้ายน้ำมันใสแจ๋วลอยอยู่บนขี้มัน กลิ่นขี้มันหอมไปทั่วบ้าน ขี้มันมีสีน้ำตาล ลักษณะเหมือนขุยดิน กลิ่นหอม รสชาติหวานนิดๆ มันหน่อยๆ กินกับข้าวสวยร้อนๆ อร่อยมาก
เนื้อขนมขี้มันทำจากข้าวสาร แช่ข้าวสารค้างคืนให้นุ่ม เอาไปโม่ เป็นน้ำแป้งข้นๆ ใส่กระทะเติมกะทิ น้ำตาลโตนด กวนจนข้นเหนียว เทลงถาดเคลือบใบใหญ่ แป้งร้อนไหลลงแผ่เต็มถาด รอให้ขนมจับตัวแข็ง โรยหน้าด้วยขี้มันเกลี่ยให้ทั่ว ขนมขี้มันอุ่นๆ ใหม่ๆ กลิ่นขี้มันหอมฉุย เนื้อแป้งเหนียวนิดๆ นุ่มหน่อยๆ หวานหอมน้ำตาลโตนด กับกลิ่นหอมของขี้มัน เป็นขนมไทยใต้แท้ๆ ที่แสนอร่อย
ส่วนผสม
1. แป้งข้าวจ้าว 1 ถุง
2. น้ำกะทิ
3. น้ำตาล (น้ำตาลโตนด) หรือ น้ำตาลปี๊บ 1 กิโลกรัม
4. เกลือ
วิธีทำ : ตัวขนม
1. นำแป้งข้าวจ้าว ผสมกับ น้ำกะทิ เกลือ น้ำตาล คนให้เข้ากัน
2. นำกะทะทองเหลืองตั้งไฟอ่อน กวนไปทางเดียวกันให้ทั่ว ระวังอย่าให้แป้งจับกันเป็นลูก กวนจนเหนียวให้ได้ที่ สังเกตดูจะเห็นเนื้อขนมไม่ติดกะทะ ถ้ากวนแป้งข้นเกินไปสามารถเติมน้ำเปล่าได้เล็กน้อย
3. ตักใส่ถาด เกลี่ยให้เรียบเสมอหน้า พักไว้ให้เย็น
วิธีทำ : ขี้มัน
1. นำกะทิ เทใส่กระทะเพื่อเคี่ยว
2. ใช้ไฟกลาง ให้เดือดไปเรื่อยๆ ไม่ต้องกวน แค่คนตรงกลาง เพื่อไม่ให้ไหม้ กวนประมาณ 10 นาที จะเริ่มมีมันลอยบนผิวหน้า
3. เคี่ยวต่อไปเรื่อย จนกะทิงวดลงอีก ตัวน้ำมันเริ่มลอยเยอะขึ้น ตัวขี้มันก็นอนตกตะกอนอยู่ด้านล่าง ให้ใช้ตะหลิวคนตรงกลางไม่ให้ไหม้
4. สังเกตว่า ขี้มันจะเริ่มจับตัวเป็นก้อน คล้ายหมูสับ สีเข้มขึ้น หมั่นคนอย่าให้ไหม้ ขี้มันเริ่มเหลือง และ หอมมาก
5. ให้ได้สีออกน้ำตาลอ่อนๆ อย่าให้เข้ม ตักขึ้นจากน้ำมัน ใส่ที่กรองเอาไว้ ถ้าสีขี้มันไม่เข้ม จะทำให้น้ำมันมีกลิ่นหืนได้ ส่วนที่ได้จากขี้มันคือ น้ำมันมะพร้าวหอมๆ เอาไว้ทำกับข้าวต่อ
6. ให้นำหัวหอมแดงซอยบางๆ มาเจียวในน้ำมันมะพร้าว แล้วเอาหอมเจียวมาคลุกรวมกับตัวขี้มัน แล้วค่อยนำไปโรยหน้า หรือ นำมาโรยหน้าขนมเลยก็ได้
7. ตัดขนมเป็นชิ้นเล็กๆ จัดเสิร์ฟ
ขอบคุณภาพ ข้อมูล – จากอินเตอร์เน็ต / บ้านบิวเบสท์ / นสพ.รักบ้านเกิด นครศรีธรรมราช
